آموزشی

تجهیزات حفاظت فردی – کفش ایمنی

کفش ایمنی از مهم‌ترین اولویت‌ها در تجهیزات حفاظت فردی به شمار می‌رود.
اپیزود اول از فصل چهارم را به شکل سوال و جواب‌های کوتاه و مختصر پیرامون کفش‌های ایمنی با حامد قصاب زاده عزیز، مدیرعامل مجموعه ارک، جلو بردیم.

حامی مالی: صنایع ایمنی ارک
اسپانسر این شماره از سیف کست، شرکت صنایع ایمن‌فراز ارک است.
شرکت ارک، یکی از بهترین‌ها در حوزه فعالیت خود، یعنی تولید کفش ایمنی حرفه‌ای و استاندارد بوده و در کنار آن با برگزاری وبینارهای آموزشی رایگان در موضوعات مختلف، مسئولیت اجتماعی خود را ادا می‌کند.

برای آشنایی بیشتر با شرکت صنایع ایمنی ارک پیشنهاد می‌کنیم سَری به صفحه اینستاگرام شرکت بزنید: http://www.instagram.com/arkshoe
همچنین سایت شرکت (اینجا) در دسترس شماست.

«صنایع ایمن فراز ارک – تولیدکننده کفش‌های تخصصی ایمنی»

انواع کفش ایمنی
این کفش‌ها بر اساس کارایی و محیط استفاده، به دو بخش کلی قابل تقسیم است:

کفش ایمنی عمومی
کفش ایمنی تخصصی
کفش ایمنی عمومی
هر پای‌پوشی، اعم از کفش‌ها، پوتین‌ها و چکمه‌ها که استاندارد ملی ۱۱۳۶ پاس کند و
مسئولیت حفاظت از پا و انگشتان پا را بر عهده بگیرد، کفش ایمنی عمومی است.

کفش ایمنی از جمله کالاهایی است که یک استاندارد اجباری دارد.

ویژگی‌های کفش ایمنی عمومی
کفش ایمنی عمومی باید خصوصیاتی را که در استاندارد ملی ۱۱۳۶ قیدشده‌است، دارا باشد. ویژگی‌هایی مثل:

سرپنجه فولادیِ مقاوم به ۲۰۰ ژول،
آستری رطوبت‌گیر،
آستری مقاوم به سایش،
چرم مقاوم،
زیره مقاوم
و بسیاری از فاکتورهای دیگر
کفش ایمنی تخصصی
کفش ایمنی تخصصی درواقع همان کفش ایمنی عمومی است، ولی با چند مشخصه جدید.
شرکت تولیدکننده کفش، آن‌ها را نسبت به نیاز خریدار طراحی و تولید می‌کند.

Caution Wear protective footwear sign

کفش ایمنی ESD
این نوع کفش‌ها باید جریان الکتریکی از خود عبور دهد.

کفش ایمنی دیرسوز و نسوز
کفش‌های مورد استفاده در محیط‌هایی مثل ریخته گری و جوشکاری، در مقابل پاشش جرقه و مواد مذاب نباید بسوزند.

کفش ایمنی ضد اسید
کفش مورد استفاده در کارخانجات باتری‌سازی، لازم است در مقابل اسید مقاوم باشد.

استاندارد ملی ۱۱۳۶
استاندارد ملی ۱۱۳۶ متشکل از بیست و دو آزمون بوده که توسط سازمان ملی استاندارد تدوین شده‌است.

کفش ایمنی خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
یک کفش ایمنی خوب، در وهله اول می‌بایست تمام بندهای استاندارد ۱۱۳۶ را پاس کند.
که در نتیجه آن، هر کفشی که در طراحی‌اش به:

اصول ارگونومی پا
و سبُکی کفش
توجه شده باشد،

می‌تواند یک کفش ایمنی خوب تلقی شود که ضامن سلامت پا است؛
هر چند در استاندارد ملی ۱۱۳۶ هیچ مطلبی در رابطه با وزن کفش ذکر نشده‌است.

کفش متناسب با محیط کار

محیط کار
برای هر محیطی، باید کفش ایمنی مناسب آن محیط انتخاب شود.
به طور مثال کفش با زیره لاستیک برای محیط‌های کاری ریخته‌گری و جوشکاری مناسب است.
معمولاً این کفش‌ها با زیره لاستیک وزن بالایی دارند،
ولی در مقابل پاشش مواد مذاب بسیار مقاوم هستند.

حال این که، در چنین محیط‌هایی نباید از کفش PU استفاده شود؛
نه به این دلیل که کفش PU مقاومت ندارد و یا کفش خوبی نیست!
بلکه در این محیط‌ها، عمر این نوع کفش نسبت به کفش با زیره لاستیک کمتر است.

تاییدیه بین‌المللی کفش عایق برق
استاندارد بین‌المللی کفش‌های عایق در سال ۲۰۱۸ تغییر یافت.
تا قبل از آن، در آزمایشگاه‌های مخصوص، میزان مقاومت الکتریکی کفش‌ها با ۳۸۰ ولت و با استفاده از الکترودها و گوی‌های فلزی مورد سنجش قرار می‌گرفت.
ولی از سال ۲۰۱۸ با تدوین استاندارد جدیدی در اروپا و دخیل نمودن رطوبت پا، انجام این تست از ولتاژ ۱ تا ۵ کیلو ولت با استفاده از آب انجام می‌شود. به این صورت که:
کفش را در یک محیط آبی قرار می‌دهند و علاوه بر آن داخل کفش را نیز آب می‌ریزند.
این فرآیند، مدت بیست و چهار ساعت به طول می‌انجامد و بعد از طی این مدت، تست های لازم روی کفش انجام می‌گیرد.

عملاً، کفش ایمنی عمومی که قبلا خاصیت عایق برق را داشتند، توان پاس‌کردن چنین استانداردی را ندارند.

تاییدیه داخلی کفش عایق برق
در سال ۱۳۹۸ این استاندارد توسط اداره کار و سازمان ملی استاندارد ایران ترجمه و تصحیح گردید.
تا این زمان هیچ شرکتی در ایران توانایی اخذ تاییدیه این کفش‌ها را نداشته و امید است که با پیشرفت تکنولوژی و افزایش نیاز بتوانیم در تولید و تامین این کفش‌ها گام‌های بیشتری برداشته‌شود.

تفاوت کفش ایمنی آقایان و خانم‌ها
همان‌طور که قبلاً هم گفتیم، پاس کردن استاندارد ۱۱۳۶ از بایدها برای این کفش‌های ایمنی است – چه مردانه، چه زنانه و چه بچه‌گانه.

ارگونومی پای خانم‌ها با آقایان فرق‌ها دارد…
قالب کفش خانم‌ها باید متناسب با پای آن‌ها باشد:
معمولا پای خانم‌ها کوچکتر است،
نسبت به پای آقایان ارگونومی خاصی دارد،
در ضمن، باید زیباتر و شکیل باشد تا مورد پسند خانم‌ها قرار بگیرد:
معمولا پاشنه بلندتر،
و سرپنجه متفاوت‌تر.

طراحی ارگونومیک
در طراحی کفش ایمنی، ارگونومی یک مسئله مهم و اساسی است.
ارگونومی کفش‌های ما با استفاده از تجربیاتی که قبلا داشتیم انجام می‌شود:
پاهای ایرانیان، پاهای نسبتا بزرگ‌تر،
پاهای اروپاییان بلندتر و نازک‌تر،
و پاهای چینی‌ها کوچک‌تر هستند.

کفش ایمنی برای ایرانیان
قالب کفش‌ها باید متناسب با پاهای ایرانی طراحی و ساخته شوند.
ما به کمک دانشگاه‌ها و مراکز علمی، اسکن بیشتری انجام دهیم، تا بیشتر به پاهای ایرانی نزدیک شویم و
در نتیجه، بحث ارگونومی را بیشتر رعایت کنیم.

طراحی کفش ایمنی
قبل از تولید هر کفشی، طراحی آن انجام می‌شود.
با نرم افزارهای طراحی، زیره و رویه آن طراحی شده و چند مرتبه کنترل صورت می‌گیرد.
بعد از کنترل، ابتدا قالب کفش آماده و تولید می‌شود و سپس به سراغ تولید خود کفش می‌رویم.

مراحل تولید کفش ایمنی
خرید:
اولین مرحله تولید خرید مواد اولیه مرغوب است که کنترل آن‌ها توسط واحد کنترل کیفی انجام می‌شود.
برش:
بعد از خریداری مواد اولیه، برش پارچه و چرم برای قسمت‌های مختلف کفش آغاز می‌شود.
پَستاسازی:
بعد از برش، مونتاژکاری و دوخت رویه کفش یا به اصطلاح پستاسازی صورت می‌گیرد.
اشتروبل‌دوزی:
بعد از مونتاژکاری نوبت به اشتروبل‌دوزی می‌رسد.
دوخت کفی کفش
قالب‌گیری:
کفش با قرارگرفتن در قالب، حالت گیری می‌شود. سرپنجه فلزی و فولادی نیز در این مرحله جایگذاری می‌شود.
تزریق زیره:
قسمت بعدی تزریق زیره کفش است. زیره با حالتی که گرفته‌است تزریق می‌شود. در این مرحله کفش یکپارچه می‌شود.
سپس کفش واکس می‌خورد، با کفی طبی و بند آن سر هم شده و با بسته‌بندی به انبار ارسال می‌گردد.

مراحل کنترل کیفیت کفش ایمنی
کنترل کیفی کفش‌های ایمنی شامل سه بخش است.

بخش اول: کنترل اقلام ورودی
ابتدا مواد اولیه مورد نیاز، به واحد تدارکات اعلام شده و خرید انجام می‌گیرد.
چرم، سرپنجه، کارتون و هر چیزی که برای تولید یک کفش نیاز است وارد انبار می شود.
واحد کنترل کیفی، قبل از ورود اجناس به انبار، تایید کیفیت صادر می‌کند.

پس از تایید می‌رسیم به بخش کنترل تولید

بخش دوم: کنترل فرایندهای تولید
به کمک QC Planهای ایزو ۹۰۰۰، واحد کنترل کیفی که یک واحد خودکنترلی است – یعنی تک به تک کارها را کنترل می‌کند – اجازه ورود محصول معیوب به واحد بعد را نمی‌دهد.
در اینجا هر فرآیندی که انجام می‌شود تک تک مسئولان خودشون را دارند،
هر کدام کنترل را انجام می‌دهند و اجازه ادامه محصول معیوب را نمی‌دهند.

مرحله سوم: کنترل محصول نهایی
همه این مراحل تا تولید محصول پیش می‌رود و در آخر کنترل نهایی توسط کارشناس مربوطه انجام شود؛
کفش از نظر ظاهر، زیره، بلندی، کوتاهی، بند، کفی طبی و… کنترل و در نهایت بسته‌بندی می‌شود.

۹ دی ۱۴۰۰/

برترین اپیزودهای سیف کست کدامند؟
سیف کست، همان طور که می‌دانید، یک رسانه پادکست است.
با اینکه عادت داریم هر چیزی را از ابتدا شروع کنیم، اما پادکست‌ها داستان متفاوتی دارند!
برای شروع سیف کست مثل سایر پادکست‌ها بهتر است به سراغ اپیزودهایی برویم که خود پادکستِر پیشنهاد می‌دهد و یا افراد بیشتری آن را شنیده‌اند.
در این نوشته، مجموعه‌ای از بهترین، پربازدیدترین و محبوب‌ترین اپیزودهای سیف کست را به شما معرفی می‌کنیم.

برترین اپیزودهای سیف کست

پادکست (Podcast) چیست؟
پادکست یا پادپخش، رسانه شنیداری و مجموعه‌ای دیجیتال از فایل‌های صوتی است که توسط پادکستِرها تولید می‌شود.
انتشار پادکست‌ها، به صورت اپیزودهای دنباله‌دار در بستر اینترنت، یعنی نرم‌افزارهای پادگیر و وب‌سایت‌ها است
و معمولا به صورت رایگان در اختیار مخاطبانش قرار می‌گیرد.
این روش ارائه محتوا در سال ۲۰۰۴ محبوبیت و گسترش پیدا کرد.

پادکست‌ها به این اندازه محبوب اند؟
پادکست‌ها به خاطر:

داشتن لحن صمیمانه،
سریالی بودن محتوا،
و این که همیشه در دسترس شنوندگان هستند،
توانستند جامعه عظیمی را به خود جذب کنند.

با کدام اپیزود، گوش دادن به پادکست را آغاز کنیم؟
ما عادت کردیم هر چیزی را از ابتدا شروع کنیم؛ اما در مورد به پادکست‌ها داستان متفاوت است.
برای شروع پادکست بهتر است به سراغ اپیزودهایی برویم که خود پادکستِر پیشنهاد می‌دهد و یا افراد بیشتری آن را شنیده‌اند.
در مدتی که یک پادکستر کار خود را شروع می‌کند، به مرور به توانایی‌هایی دست‌می‌یابد که شاید در اپیزودهای اولیه نداشته و
البته این نکته هم وجود دارد که پادکست‌ها پس از انتشار قابل ویرایش نیستند.

بهترین اپیزود سیف کست به پیشنهاد سیف کست چیست؟
تمامی این موارد باعث شد مجموعه‌ای از بهترین، پربازدیدترین و محبوب‌ترین اپیزودهای سیف کست را به شما معرفی کنیم:

درس‌آموزی از پلاسکو با رویکرد ایمنی ساختمان‌های بلند

اپیزود پلاسکو

اپیزود سوم از فصل دوم سیف کست، به بررسی حادثه پلاسکو از دیدگاه ایمنی ساختمان‌های بلند مرتبه اختصاص دارد.
این که خیلی از شما دوست داشتید درباره
ایمنی ساختمان‌های بلند و
همچنین ابعاد حادثه پلاسکو
بیشتر بدانید ما را به انتشار این اپیزود سوق داد.

در این قسمت از پادکست سیف کست سعی کردیم تحقیق و بررسی رویداد را که ابزاری مهم برای پیشگیری از وقوع حوادث مشابه است به کار بگیریم و در مورد تاریخچه ساختمان پلاسکو، از ابتدا تا زمان حادثه، و عملیات اطفا حریق آن صحبت کنیم.
به همین منظور با یکی از آتش‌نشان‌های حاضر در این حادثه دلخراش، آقای محمدرضا مرشد دوست، هم‌صحبت شدیم.

سانچی

اپیزود سانچی

اپیزود دوازدهم از فصل دوم، یک اپیزود حادثه‌ای، انقدر چرا و کاش برای مخاطب‌ها و بازخورد و نظرات برای ما به جا گذاشت،
که به جرئت می‌توانیم بگوییم یکی از سه اپیزود محبوب سیف کست به حساب می‌آید که حتما باید شنید!

سانچی؛ حادثه‌ای که کلا میانه خوبی با امواج نداشت…

کانال‌های امواج رادیوییِ ارتباط بین دو کشتی که بی‌فایده بود،
امواج الکترومغاطیسی رادارها که هنوز هم جای بحث دارد،
موج انفجار که کشتی را یک لحظه تنها نگذاشت،
و در نهایت امواج آبی که آن را بلعید.
حتی بعد از حادثه هم، این امواج مخابراتی تلفن‌ها بود که آرام و قرار را از وابستگانِ سی و دو خدمه کشتی سانچی گرفت.

بررسی حوادثی این چنینی و رساندن آن به گوش شما به سختی امکان‌پذیر است؛
اما سیف کست به نوبه خود سعی کرده ابعاد حادثه و سناریوهای محتمل را با توجه به مشاهدات، مدارک، و قوانین موجود در حوزه ایمنی کشتی و دریا، از طریق امواج اینترنت به گوش شما برساند.

حادثه قطار نیشابور (قسمت اول و قسمت دوم)

حادثه قطار نیشابور – قسمت اول

حادثه قطار نیشابور – قسمت دوم

حادثه قطار نیشابور برخلاف حوادث دیگر مثل پلاسکو، ممکن است به خاطر رخ دادن در گذشته، برای نسل دهه هفتاد و هشتاد کمی ناشناخته باشد…
و خب، چه چیزی بهتر از یک منبع رایگان و در دسترس مثل سیف کست می‌تواند اطلاعات کافی از آن روز به آنها بدهد؟

تا الآن شده جایی بشنوید که یک قطار سبب به وجود آوردن زلزله شود؟
و یا ایمن‌ترین ماده منفجره دنیا، باعث یکی از مهلک‌ترین انفجارهایی که بشر به خود دیده بشود؟!
در اواخر سال ۱۳۸۳، درست موقعی که تصور می‌شد حریق به‌وجود آمده در راه‌آهن به طور موفقیت‌آمیزی اطفاء شده،
حادثه، یا بهتر بگوییم، فاجعه قطار نیشابور، یکی از بزرگترین فاجعه‌های ریلی‌ ایران و جهان، اتفاق افتاد.

سیف کست از شما دعوت می‌کند تا با شنیدن اپیزود دهم و یازدهم از فصل دوم به طور کامل در سِیر این ماجرا قرار بگیرید.

در این اپیزود پرمخاطب سیف کست:

صدای افرادی را می‌شنوید که در این حادثه حضور داشتند،
گزارش‌های حادثه را مرور می‌کنیم،
و با یک سری نکات علمی حول مواد منفجره آشنا می‌شویم.
اگر تازه با سیف کست آشنا شدید و یا هنوز این سه اپیزود را نشنیده‌اید، دسترسی به آنها از طریق سایت سیف کست، پادگیرها و اخیرا کانال تلگرام سیف کست امکان‌پذیر است.

۲۶ آذر ۱۴۰۰/

کلیات پیشگیری و کنترل حریق- قسمت دوم
با نگاه به آتش‌سوزی‌هایی که در چند وقت اخیر اتفاق افتاده درمی‌یابیم که همه حریق‌ها سبب ریزش سقف شده‌است که دلیلش چیدمان نامناسب و رسیدن حرارت به سقف است. مبحث ۳، الزامی قانونی در حوزه پیشگیری و کنترل حریق است که در بحث طراحی و اجرا ورود می‌کند.

ادامه مطلب …
۱۴ مهر ۱۴۰۰/

کلیات پیشگیری و کنترل حریق – قسمت اول
در کشور ما، دانش حریق از موارد بارزی است که در مجموعه‌های صنعتی به شدت فقر آن حس می‌شود.
در این اپیزود، قصد داریم پیرامون تمام مواردی را که می‌تواند به صورت زیرساختی در کنترل حریق به ما کمک کند، بحث کنیم.

ادامه مطلب …
۱۳ شهریور ۱۴۰۰/

مدیریت شرایط اضطراری – قسمت دوم
همه ما از اهمیت ویژه مدیریت بحران باخبر هستیم. اپیزود ششم از فصل دوم: مدیریت شرایط اضطراری – مانورهای زیست محیطی به طور اختصاصی در مورد مانورهای زیست محیطی صحبت کردیم. در این اپیزود قصد داریم شما را با الفبای مدیریت شرایط اضطراری و بحران آشنا کنیم.

ادامه مطلب …
۲۲ مرداد ۱۴۰۰/

ایمنی مخازن ذخیره

مقدمه
مخازن با اهداف متنوعی در فرایندهای تولیدی و پالایشی مورد استفاده قرار میگیرند. ایمنی مخازن همواره بعنوان یک نگرانی برای سازمان ها به شمار می آید. از این رو در چند اپیزود، به معرفی مخازن و نکات مهم ایمنی مرتبط با آنها خواهیم پرداخت. در این بخش به موضوع مخازن و کلیات آن می­پردازیم که مخاطب آن افرادی هستند که با موضوع مخازن ذخیره آشنایی ندارند.

وظایف اصلی مخازن
به دلایل زیادی از جمله یکسان کردن کیفیت محصول، اندازه گیری حجم محصول جهت فروش، امکان بارگیری و انتقال به تانکر و یا کشتی در حداقل زمان ممکن و … سبب می­شود تا مواد محصول را بعد از تولید در مخازن یا تانکهای مناسب ذخیره نمایند. از اصطلاح تانک برای ظروف ذخیره سازی بزرگ و با کاربرد جابجا کردن، ذخیره سازی، اندازه گیری و حمل و نقل مایعات استفاده می‌گردد.

به عنوان مثال مخازن پالایشگاه که دچار حادثه شد، مخازنی بود که مواد گرم نفتی بازیافتی از مراحل فرایندی تصفیه نفت خام از واحدها را دریافت می­کرد و زمان راه اندازی یا بستن واحدها، ذخیره می­نمود و دوباره به نفت خام اضافه شده و برای پالایش مجددا ارسال می­شد.

در صنایع شیمیایی، مواد ارزشمند، مانند بنزین یا گاز مایع طی فرایندهای مختلفی از مواد شیمیایی خام مانند نفت خام جدا می‌شود و یا از آنها بوجود می‌آید. چند راه برای انتقال مواد خام از منابع تامین‌کننده به واحد فرایندی وجود دارد که بر حسب مورد و شرایط از یکی از آنها مانند خطوط انتقال و یا تانکر استفاده می­شود.

طبقه بندی مخازن
مخازن بسیار متنوع هستند و دسته بندی آنها در استانداردها متفاوت است. طبقه بندی مخازن می­تواند از دیدگاه های متفاوتی مانند شکل هندسی، نوع سیال و یا برحسب فشار بخار ماده ذخیره شده در آن باشد. اگر عنوان storage tank را سرچ کنید انواع مختلف را می­توانید مشاهده کنید.

بطور کلی می توان مخازن ذخیره‌سازی را به دو دسته کلی مخازن روباز و دربسته تقسیم بندی نمود. گازها، سیالات آتشگیر، مواد شیمیایی خطرناک مثل اسیدها یا بازها و سیالاتی که از خود گازهای سمی منتشر می‌کنند، باید در مخازن دربسته نگهداری و ذخیره شوند. از مخازن دربسته می­توان به مخازن با سقف ثابت، مخازن سقف شناور، مخازن کروی، استوانه‌ای و مخازن سرد اشاره نمود.

انواع مخازن
با توجه به این‌که مواد گوناگون دارای خواص شیمیایی و فیزیکی مختلفی هستند، لذا نحوه ذخیره سازی مناسب آنها با یکدیگر تفاوت دارد. با توجه به فشار درون مخزن ذخیره سازی، مخازن به دو دسته کم فشار و تحت فشار دسته بندی می کنند که پرکاربردترین مخازن مورد استفاده در صنایع هستند. مخازن کم فشار به صورت مخازن استوانه ای عمودی یا افقی ساخته می­شوند. برای آن­که مخازن را خوب بشناسید، یک دسته بندی ساده ارائه می کنیم.

مخازن استوانه­ ای- سقف ثابت
دسته­ی اول مخازن، مخازن استوانه ای هستند که سقف ثابت دارند. به این مخازن fixed roof tank می­گویند و معمولاًبرای حجم کم و متوسط مواد استفاده می­شوند. این مخازن دارای جداره کروی شکل بوده و دیواره آنها با استفاده از صفحات خمیده ساخته شده است. معمولاً این صفحات در محل، جوش داده و نصب می‌گردند.

سقف آنها می­تواند مخروطی یا کروی باشد که به بدنه­ی مخزن جوش داده شده است. این مخازن بیشترین کاربرد را دارند. چون بیشترین محصولاتی که در صنعت داریم فشار بخار کمی دارند و در دمای محیط مایع هستند. مثلا هیدروکربن­هایی مثل گازوئیل را به راحتی در این مخازن می­توان نگهداری کرد.

مخازن استوانه ­ای- سقف شناور
دسته ی دوم، مخازن استوانه­ای هستند که سقف آنها ثابت نیست و روی سیال شناور داخل مخزن. به این مخازن، مخازن ذخیره با سقف شناور یا external floating roof tank می­گویند. مخزنی که در پالایشگاه تهران آغاز کننده­ی حریق بود از این نوع یعنی از نوع سقف شناور بود. در واقع با حرکت سقف روی مایع، از تبخیر بیشتر مایع جلوگیری می­شود.

این نوع مخازن برای ترکیباتی که نقطه اشتعال پایین یا فشار بخار بالا دارند و سمی نیستند بیشترین کاربرد را دارد. مثل بنزین. سقف مخزن در این شرایط در معرض هوای آزاد است. اگر باران ببارد روی این سقف می­ریزد و باید از مسیرهای تخلیه خارج شود. فاصله­ی بین سقف شناور و بدنه با نشت بند یا سیلینگ پر شده که اصولاً از جنس تیوب هستند و به صورت دو نوع لاستیکی و مکانیکی ساخته شده­اند.

مخازن استوانه­ ای- سقف ثابت و شناور
دسته ی سوم، مانند دسته­ی دوم است. مخزن دارای سقف شناور است و روی آن یک سقف ثابت وجود دارد. به این مخازن internal floating roof tank می­گویند.

مخازن کروی
دسته­ی چهارم مخازن کروی هستند. این مخازن مثل یک توپ یا کره هستند. در حادثه­ی پالایشگاه تهران، مخازنی که باعث نگرانی بود مخازن کروی LPG بودند که نزدیک به محل حریق قرار داشتند.

با توجه به ساختار فیزیکی و هندسی این مخازن که بصورت متقارن هستند نسبت به سایر مخازن تحمل فشار قوی بیشتری دارند. به همین دلیل عموماً از آنها برای ذخیره سازی مواد در حجم های نسبتا بالا و فشار زیاد استفاده می‌گردد. معمولاً ظرفیت آنها در محدوده ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ بشکه و فشارآنها از محدوده Psig 10 تا psig 200 می‌باشد. این مخازن دارای جداره کروی شکل بوده و دیواره آنها با استفاده از صفحات خمیده ساخته شده است.

مخازن استوانه ای افقی
دسته­ی پنجم که در صنایع ما زیاد دیده می­شود، مخازن استوانه­ای افقی هستند. مثل یک استوانه است که به حالت افقی قرار گرفته است. در مواردی که فشار بخار ماده مورد نظر در حدود psi50-0.5 باشد، از مخازن تحت فشار مانند مخازن کروی یا استوانه ای افقی استفاده می گردد. البته در این محدوده فشاری مخازن استوانه ای افقی ترجیح داده می شوند ولی بر حسب شرایط عملیاتی گاهی از مخازن کروی نیز استفاده می­گردد.

این دسته را نباید با تانکرهای آب و سوخت که در کارخانه­ها و منازل هستند اشتباه گرفت. از نظر ظاهری شبیه هم هستند ولی به لحاظ روش تولید و ساختار از یکدیگر متفاوت هستند. تانکرها اصولاً اتصالات جوشی دارند ولی مخازن استوانه­ای افقی را با روش­های دیگری درست می­کنند.

مخازن سرد یا تبرید
دسته ی ششم مخازن سرد یا تبرید هستند که به لحاظ شکل اصولاً استوانه­ای و عمودی هستند. با توجه به اینکه دمای داخلی را برای نگهداری بعضی از مواد باید شدیداً پایین بیاورند این نوع مخازن کاربرد دارد. گازهای مایع که دارای نقطه جوش پایین و غالباً زیر صفر درجه سانتیگراد می باشند در مخازن ویژه سرد ذخیره می گردند. با توجه به پایین بودن دمای جوش این مواد، بیشتر آن ها در دمای عادی محیط به شکل گاز می باشند.

مخازن روباز
دسته ی هفتم مخازن یا تانک­های روباز یا در باز هستند. این تانک­ها برای مواد بی خطر استفاده می­شوند. مثل آب و آب نمک. چون بخار شد­ن آنها ضرری ندارد و بخار آنها خطرناک نیست.

انتخاب مخازن
فرایند انتخاب این مخازن موضوع مهمی است و پارامترهایی در انتخاب این مخازن تاثیر دارد. یکی از این پارامترها موضوع ایمنی است. ایمنی موادی که قرار است داخل این مخازن ذخیره کنیم. سه موضوع عامل اصلی انتخاب مخازن، سمیت ماده، فراریت یا فشار بخار، و میزان آتش گیری ماده است. دو پارامتر نقطه اشتعال و قطر مخزن هم اهمیت ویژه دارند. چون هر مخزنی با هر ابعادی مقرون به صرفه و عملیاتی نیست.

موضوع اول فشار بخار یا همان فراریت ماده است، که اگر بالا باشد باید ماده را در مخازن تحت فشار ذخیره کرد. موضوع دوم سمیت است. اگر ماده سمی باشد باید در مخازنی ذخیره شود که احتمال نشت حداقل باشد. یک ماده­ی سمی را نمی­توان در مخازن رو باز یا سقف شناور معمولی ذخیره کرد.

موضوع سوم هم نقطه­ی اشتعال یا میزان آتش­گیری بود. نقطه اشتعال پایین ترین دمایی است که در آن دما، بخار قابل احتراق از ماده تولید می شود. هر چه نقطه اشتعال ماده بالاتر باشد، در دمای بالاتری از آن ماده بخار قابل احتراق تولید می­شود.

سایر پارامترهای ایمنی مخازن
مهم­ترین موضوع در ایمنی مخازن، انتخاب درست است که در فازهای طراحی کار انجام می­شود. علاوه بر طراحی، موضوع مهم دیگر، نحوه­ی ساخت و کیفیت ساخت است. کنترل کیفیت در مراحل ساخت یک مخزن بسیار مهم است و اگر پارامترهای کنترلی ذره­ای از حدود مجاز عدول کنند، در عملیات بروز پیدا می­کند و حوادث بزرگی را به وجود می­آورند.

مکان یابی مخزن نیز بسیار مهم است. مخزن چه میزان از تاسیسات فاصله داشته باشد، از بقیه­ی مخازن چقدر فاصله داشته باشد. از تسهیلات چقدر دور باشد. محل استقرار منابع ذخیره سوخت باید حتی الامکان از معابر محیط زندگی و اسکان پرسنل دورتر باشد. استانداردهای NFPA 30 و IPS-E-SF-220 به این موضوع پرداخته­اند.

رنگ مخزن جزء مواردی است که کاربرد ایمنی دارد. برای اینکه جلوی جذب انرژی تابشی و البته جلوی جذب گرما را بگیرند، بسیاری از مخزن­ها را به رنگ سفید در می­آورند. این کار باعث می­شود تبخیر نیز کم شود.

نگهداری و تعمیرات
اصول ایمنی و بازرسی فنی در نگهداری و تعمیرات استفاده از این مخازن حائز اهمیت است. این موضوعات که به دلایل مختلف مثل اولویت تولید، رعایت نمی­شود، منجر به حوادث بزرگ و عمدتاً غیر قابل جبران می­شوند.

ادوات و تجهیزات
اولین موضوع دریچه­ی آدم­رو یا من­هول یا من­وی است. برای تعمیرات و تمیز کاری و بازرسی، وجود این دریچه ضروری است. ابعاد و تعداد با توجه به نوع مخزن، در استانداردهای طراحی مخازن مشخص شده. روی سقف مخازن با سقف شناور، اصولاً یک من­هول است. روی بقیه­ی مخازن در دیواره می­توانید من­هول ها را ببینید. استاندارد مرتبط با این موضوع API 620 650 551 است.

موضوع بعدی، ارتفاع سنجه است که برای تعیین ارتفاع سطح مایع از آن استفاده می­شود. می­تواند مغناطیسی، راداری یا مافوق صوت باشد.

تجهیز دیگر شیر خلاء شکن است که برای شرایط خاص کاربرد دارد. به عنوان نمونه وقتی فشار داخل مخزن به دلایل مختلف، مثل کاهش ارتفاع مایع کم شود، شیر خلا شکن عمل می­کند و هوا را به د

اخل مخزن می­آورد تا خلا از بین رود. شیرهای ونت یا خلاء و ظرفیت های آنها را می­توانید در استاندارد API 2000 بیشتر بشناسید. تج